Wereldwijd staat Canada niet bekend als de bakermat van de wijn of om zijn culinaire hoogstandjes. Maar er wordt flink aan de weg getimmerd, want deze herfst verschijnt de eerste Michelingids voor Canada. Ook steeds meer wijnhuizen vinden hun weg naar buitenlandse erkenning en zijn er steeds meer uitstekende lokale restaurants te vinden. Wij zetten eens op een rij van welke culinaire specialiteiten je in Canada allemaal kunt genieten.
Canadese wijn
In verschillende provincies wordt er wijn gemaakt. De twee provincies waar de meeste wijn wordt geproduceerd zijn British Columbia en Ontario. In Ontario bevindt zich zelfs twee derde van het totale oppervlak van alle wijngaarden in Canada. Inmiddels zijn er ook andere provincies waar wijn wordt geproduceerd, zoals Alberta, Quebec, New Brunswick en Nova Scotia. Om een idee van de omvang te krijgen: in 2015 werd er ruim 56 miljoen liter wijn in Canada geproduceerd, waarvan 62 procent in Ontario en 33 procent in British Columbia. Bijna driekwart van de exportwijn komt uit Ontario. Leuk weetje is dat veel Canadese wijn naar Nederland wordt geëxporteerd. Verder wordt de wijn vooral naar de VS, China, Zuid-Korea en Japan uitgevoerd.
Er wordt al meer dan 200 jaar wijn geproduceerd in Canada. De geëmigreerde Europeanen hadden wat wijnranken meegenomen, maar deze groeiden niet best in Canada en dus werd er overgestapt op lokale druiven. Deze waren echter meer geschikt voor zoete en versterkte wijnvarianten zoals port en sherry. In 1866 werd de eerste commerciële wijnmakerij geopend op Pelee Island in Ontario. Pas toen er betere technieken kwamen om wijn te maken, er andere druivensoorten beschikbaar kwamen en de vraag naar lichtere tafelwijnen steeg, bloeide de wijnindustrie in Canada op. In eerste instantie bevatten Canadese wijnen slechts een klein percentage druiven uit Canada en werden ze aangevuld met most uit het buitenland. Tegenwoordig is dat echter minder het geval en zijn de Canadezen trots op de wijnen die ze maken.
Bubbels
Ook in Canada worden er mousserende wijnen geproduceerd, en wel in Ontario, British Columbia, Quebec en Nova Scotia. De omstandigheden waaronder deze druiven groeien lijken op het klimaat in de Franse streken Champagne en Languedoc. De bubbels die in Ontario worden geproduceerd, zijn veelal droog en worden wereldwijd goed gewaardeerd – en vaak vergeleken met de traditionele champagne. Enkele van de wijnhuizen die mousserende wijn produceren zijn L’Acadie Vineyards, Jackson-Triggs en Inniskillin.
IJswijn
In de meeste regio’s kan ijswijn heel goed worden geproduceerd, met als resultaat dat Canada de grootste exporteur van ijswijn ter wereld is. Er wordt in Canada zelfs meer ijswijn geproduceerd dan in de rest van de wereld samen. Meer dan 90 procent van de ijswijn komt uit Ontario en dan met name uit Niagara Valley. IJswijn is een erg zoete wijn, die vaak wordt geserveerd bij het dessert of na het diner. De wijn wordt gemaakt van druiven die bevroren zijn aan de wijnrank. De suiker bevriest niet, maar het vocht in de druif wel, waardoor er een meer geconcentreerd ‘druivensap’ ontstaat. De bevroren most wordt dan uit de druiven geperst, wat weliswaar een kleinere hoeveelheid oplevert, maar ook een geconcentreerder, zeer zoet sap. Bij de productie van ijswijn loopt de wijnmaker altijd het risico dat de druiven bedorven zijn voordat het juiste moment is aangebroken om ze te oogsten. Daarnaast zijn er veel mensen nodig die de hele oogst in slechts een paar uur kunnen plukken. Dat weten ze vaak pas heel kort van tevoren. Dit betekent dat er slechts kleine hoeveelheden ijswijn worden geproduceerd en daardoor is de prijs ervan hoog.
Wijnstreken
Ontario biedt zo’n 150 wijngaarden met een totale oppervlakte van 6.900 hectare. De belangrijkste wijngebieden zijn het Niagara-schiereiland, Prince Edward County en de noordoever van het Eriemeer. De wijnsoorten die hier vandaan komen zijn met name Chardonnay, Riesling, Pinot Noir en Cabernet Franc. Peller Estates is een bekende wijngaard. In British Columbia zijn er zo’n 240 wijngaarden te vinden, verspreid over 4.150 hectare. Hier worden vooral wijnen geproduceerd van de druivensoorten chardonnay, merlot, pinot gris en pinot noir. Deze bevinden zich voornamelijk op Vancouver Island en de Gulf Islands, in de Fraser Valley en Similkameen Valley, en in de Okanagan Valley. Leuk is het om te vermelden dat de Fort Berens Estate Winery in Lillooet in 2009 werd opgericht door Nederlanders die naar Canada emigreerden en daar nu succesvol wijnen produceren. In Quebec zijn er zo’n 140 wijnmakerijen op 800 hectare, vooral geconcentreerd rond de steden Montreal en Quebec. Ten slotte omvat Nova Scotia 20 wijngaarden op nog geen 300 hectare, met als voornaamste regio’s de Northumberland Strait en Annapolis Valley.
Wijnexcursies
Een echte aanrader is de Magic Winery Bus Tour vanuit Wolfville in de Annapolis Valley: met een echte oude Engelse dubbeldekker word je langs verschillende wijngaarden gereden, terwijl je onderweg uit kunt stappen om wijn te proeven, de wijngaard te bekijken en misschien wel enkele flessen te kopen om mee te nemen. Na 45 minuten tot 1 uur bij het wijnhuis komt de bus je weer ophalen om je naar een volgende wijngaard te brengen. In alle wijnstreken is het mogelijk om wijngaarden te bezoeken. Dit kan door er spontaan langs te rijden, maar er zijn ook wijnhuizen waar vooraf gereserveerd dient te worden voor een wijnproeverij. Ook worden er op verschillende plaatsen excursies aangeboden, waarbij meerdere wijngaarden bezocht worden en je niet zelf hoeft te rijden. Dit laatste is natuurlijk altijd prettig bij wijnproeverijen!
Maple syrup
Maple syrup, ofwel ahorn- of esdoornsiroop is typisch Canadees. Al in de tijd van de inheemse bevolking werd er maple syrup getapt uit bomen en deze procedure hebben de Europeanen die zich in Canada vestigden overgenomen. De siroop kan van verschillende typen esdoorns worden gemaakt. In koude klimaten slaan de esdoorns zetmeel op in hun stam en wortels voordat het winter wordt. Dit zetmeel wordt omgezet in suiker, dat in het sap van de boom omhoog gaat in de late winter en het vroege voorjaar. Er worden dan gaatjes in de stam geboord waardoor het sap naar buiten kan en dat wordt opgevangen. Dit wordt vervolgens verhit, zodat het water verdwijnt en er geconcentreerd sap overblijft. Alle maple syrup ter wereld wordt in Canada en de VS geproduceerd, waarbij de provincie Quebec de grootste producent is – met 70 procent van de gehele maple syrup-productie ter wereld! Door de zoete smaak wordt maple syrup vaak bij het ontbijt gebruikt om over pannenkoeken, wentelteefjes en wafels te gieten. Er bestaat echter ook bacon met maple syrup-smaak en bij het koken wordt maple syrup in veel Canadese keukens gebruikt in plaats van suiker. Daarnaast worden ook spareribs, vlees en zalm met maple syrup bestreken voordat ze op de barbecue of onder de grill worden bereid. Daarnaast zullen veel toeristen de Maple Cookies kennen, koekjes in de vorm van een esdoornblad met daartussen een laagje maple-crème. In de winter wordt er ook maple taffy gemaakt. Hiervoor wordt wat maple syrup verhit, over een laagje sneeuw of ijs uitgegoten en voorzien van een houten stokje om op die manier een soort lolly te krijgen. In de provincie Quebec is een bezoek aan een sugar shack of sucrerie een aanrader. Dit zijn restaurants – vaak in een houten cabin – waar de volledige maaltijd wordt klaargemaakt met esdoornproducten en uiteraard hoort er ook een souvenirwinkel bij waar je wat van dat lekkers voor thuis kunt kopen!
Zalm
Zalm is de meest gegeten vis in Canada en wordt zowel aan de westkust (Pacific salmon) als aan de oostkust (Atlantic salmon) gevangen. Er zijn verschillende soorten Pacific zalm, zoals chinook, chum, coho en sockeye (ook wel rode zalm). De chinook is de grootste zalm. Met name in de herfst keren veel zalmen terug naar de kust en de rivieren in het westen van Canada en dat trekt ook de beren aan, die de zalm als een zeer voedzaam hapje zien voordat ze in hun winterslaap gaan. Zalm kan op verschillende manieren worden klaargemaakt en wordt zowel rauw, gerookt als warm gegeten. De planked salmon wordt bijvoorbeeld op een cederhouten plankje op de barbecue bereid en krijgt daardoor een lekkere rooksmaak.
Clam chowder
Clam chowder is ook in veel kuststreken van Canada te vinden. Dit is een gebonden soep – vaak wit van kleur – gemaakt van aardappels, ui, varkensvlees en clams, een soort mossel. In Nova Scotia kun je zelfs stempels verzamelen op de Chowder Trail, een route langs verschillende restaurants waar clam chowder wordt geserveerd.
Kreeft
In veel van Canada’s maritieme provincies wordt kreeft gevangen. Dit zorgt ervoor dat veel gerechten gedecoreerd worden met een stukje kreeft. Die kom je bijvoorbeeld tegen op clam chowder, op visgerechten, op pizza en McDonald’s heeft in bepaalde tijden van het jaar zelfs een McLobster op het menu staan! Vroeger werd kreeft gezien als voedsel voor de armen en kregen zelfs gevangen het te eten. Zelfs zo veel dat ze er genoeg van hadden en in opstand kwamen – een soort kreeftenopstand dus.
AAA Alberta Beef
In de provincie Alberta is er veel grasland waar grote aantallen koeien hun buikje rond kunnen eten. En daar komt dan ook de beroemde AAA Alberta Beef vandaan – volgens velen de beste steak ter wereld. Tijdens een roadtrip door Alberta passeer je verschillende ranches waar je de cowboys, vaak te paard, hele kuddes koeien van het ene stuk land naar het volgende kunt zien drijven. Op de oprit staat vaak een hoog houten toegangshek waar ruiters te paard ook makkelijk onderdoor konden en de weilanden worden begrensd door kilometerslange houten hekken. Hoefijzertje erbij en het plaatje is compleet. Naast rundvlees kom je overigens af en toe ook wel bizonvlees of elandvlees tegen. Deze beide soorten hebben iets meer een wildsmaak, maar zijn zeker een delicatesse voor de vleesliefhebbers.
Poutine
Over poutine kunnen we kort zijn: je houdt ervan of niet. Het zijn frietjes met kaaswrongel, overgoten met een stevige jus. Poutine heeft zijn oorsprong in de provincie Quebec, maar is ook bekend in andere delen van Canada. Zie het als een Canadese kapsalon maar dan anders. Je kunt hem vaak ook om 2 uur ’s nachts nog krijgen. Dan weet je eigenlijk genoeg, toch?
Bessen
Canada staat ook bekend om zijn bessen. Zo worden cranberry’s vooral verbouwd in British Columbia en Quebec, maar ook in de maritieme provincies worden ze in het najaar geoogst. Cranberrysap wordt veel gedronken in Canada en verder worden de cranberry’s ook geëxporteerd. Ook de Saskatoon Berries zijn beroemd: ze lijken wat op bosbessen, maar zijn groter en hebben een zoete, amandelachtige smaak. Ze worden gebruikt in taarten, sappen en jam. Daarnaast zijn ook de bij ons bekende bessensoorten als frambozen, aardbeien, bosbessen en bramen te vinden in het grote Canada. In dit kader is het leuk om een bezoek te brengen aan bijvoorbeeld The Berry Barn in Saskatoon of de Krause Berry Farms in Langley, BC. Bij beide is er de mogelijkheid om zelf vruchten te plukken en verse bessen en aanverwante producten te kopen, zoals jam, taarten en leuke culinaire souvenirs. Ook kun je er eten bestellen en ter plaatse opeten. Taart, ijs, sandwiches en hele diners; net waar je trek in hebt!
Mondani
Heb je na het lezen van de wijn- en bessenverhalen trek en dorst gekregen? Dan ben je bij Restaurant Mondani in Lochem aan het juiste adres. Dit is het enige Canadese restaurant in Nederland en wordt al jaren gerund door Berry – what’s in a name? – en Yvonne Swarthof. Zowel binnen als buiten word je ondergedompeld in Canadese sfeer en er worden ook wat Canadese producten verkocht. ‘Hand-picked’ en zelf geïmporteerd door dit bevlogen echtpaar. Een absolute aanrader voor iedereen die nog nooit in Canada is geweest, nog gaat of juist al (vaak) in Canada is geweest. De gezellige, ongedwongen Canadese ambiance, de Canadese specialiteiten en zeker ook de enthousiaste ontvangst en gastvrijheid staan garant voor een heerlijk Canada-momentje in Nederland!
Tekst Roderick Aalbers
