2 december 2025 - Diep in de vruchtbare Harran-vlakte in het zuidoosten van Türkiye ligt een cluster van oude vindplaatsen die onze kennis over onze vroegste voorouders fundamenteel veranderen. Het Taş Tepeler-project, dat 12 neolithische opgravingslocaties in Şanlıurfa omvat, bestaat vijf jaar en onthult 30 buitengewone, nieuw opgegraven vondsten die ongekende inzichten bieden in het leven van 12.000 jaar geleden.
Een van de meest opvallende vondsten die dit jaar tijdens het jubileumevenement in het Karahantepe Visitor Centre werden gepresenteerd, is een menselijk beeldhouwwerk uit Sayburç dat een overleden persoon met een dichtgenaaide mond voorstelt – een boeiende inkijk in oude doodsrituelen en symbolische praktijken. In Göbeklitepe, het UNESCO-werelderfgoed dat de regio kenmerkt, onthulden archeologen een menselijk figuur die als offer in een muur was ingebed, wat de verfijnde esthetische gevoeligheid van neolithische beeldhouwers laat zien.
Sefertepe leverde zijn eigen onthullingen: een paar reliëfs van menselijke gezichten, gesneden met behulp van contrasterende hoog- en laagreliëftechnieken, die zich door hun kenmerkende stijl onderscheiden van reliëfs die op andere Taş Tepeler-locaties zijn gevonden. Misschien wel het meest intrigerend is een dubbelzijdige kraal, vervaardigd uit zwart serpentiniet, doorboord in het midden en aan beide zijden voorzien van expressieve menselijke gezichten – een opmerkelijk voorbeeld van neolithisch vakmanschap.
Een regio die alles wat we dachten te weten op zijn kop zet
“Deze gemeenschappen hebben nieuwe horizonten geopend in de wereldgeschiedenis”, verklaarde Mehmet Nuri Ersoy, minister van Cultuur en Toerisme van Turkije, tijdens het jubileumevenement. Het bewijs is overtuigend: 12 millennia geleden waren er in Anatolië dichtbevolkte gemeenschappen van verschillende omvang, wat wijst op een mate van sociale complexiteit die verder teruggaat dan historici voorheen voor mogelijk hielden.
De ambitie past bij het belang. Minister Ersoy ziet Taş Tepeler als “de neolithische hoofdstad van de wereld” – een gewaagde bewering die wordt ondersteund door de voortdurende stroom van ontdekkingen die de conventionele verhalen over de overgang van de mensheid van nomadische jagers-verzamelaars naar gevestigde gemeenschappen in twijfel trekken.
Terwijl Göbeklitepe sinds zijn ontdekking tot de verbeelding van de hele wereld spreekt, vormt Karahantepe een even boeiend wetenschappelijk raadsel. Samen met de tien andere sites – Sayburç, Sefertepe, Harbetsuvan, Çakmaktepe, Yenimahalle, Söğüt Tarlası, Mendiktepe, Yoğunburç, Gürcütepe en het nieuw toegevoegde Ayanlar Höyük – vormen deze oude sites een reeks van menselijke prestaties die een heroverweging vereisen van het neolithicum, een van de minst begrepen periodes van de mensheid.
Een wereldwijde inspanning om het verleden te behouden
Het Taş Tepeler-project gaat verder dan alleen opgravingen. Het vertegenwoordigt een enorme internationale samenwerking tussen 36 academische instellingen – 15 Turkse en 21 internationale – en 219 onderzoekers die tegelijkertijd op alle 12 locaties werken. Deze ongekende coördinatie zorgt voor een uitgebreid begrip van de onderling verbonden gemeenschappen in de regio.
De inspanningen op het gebied van conservering zijn even groot als de omvang van de ontdekkingen. In het kader van het “Legacy for the Future Project” van het Ministerie van Cultuur en Toerisme zijn de restauratiewerkzaamheden aan de Leeuwenstructuur en Structuur C van Göbeklitepe voltooid, terwijl Structuur AD van Karahantepe en een woongebouw in Sayburç momenteel architectonisch worden gerestaureerd.
De ontwikkeling van de infrastructuur is in volle gang. Een nieuw bezoekerscentrum in Göbeklitepe en een onderzoekscentrum met een opgravingshuis in Karahantepe zijn bijna voltooid. De onderzoeksfaciliteit zal worden uitgerust om alle archeometrische studies uit te voeren die in het kader van het Taş Tepeler-project worden uitgevoerd, waardoor de wetenschappelijke analyse van deze wereldveranderende ontdekkingen wordt gecentraliseerd.
Nu het project zijn zesde jaar ingaat, blijft elk zorgvuldig opgegraven artefact, elke nauwkeurig gedocumenteerde structuur, licht werpen op de geavanceerde samenlevingen die duizenden jaren vóór de piramiden, vóór Stonehenge, vóór de geschreven geschiedenis zelf in deze regio bloeiden. De Taş Tepeler-sites getuigen van de menselijke vindingrijkheid in haar vroegste bloeiperiode en herinneren ons eraan dat de geschiedenis van de beschaving veel ouder, veel complexer en veel opmerkelijker is dan we ooit hadden gedacht.
De schatten van Taş Tepeler schitteren wereldwijd door internationale tentoonstellingen
Türkiye promoot de regio Taş Tepeler en zijn opmerkelijke vondsten actief bij een breder wereldwijd publiek door middel van een reeks tentoonstellingen.
- ‘De fototentoonstelling ‘’Taş Tepeler – Op reis door een prehistorisch landschap’’ is sinds 6 november t/m eind februari 2026 te zien in het Rijksmuseum van Oudheden.
- De tentoonstelling “Göbeklitepe: The Enigma of a Sacred Place” was zes maanden lang te zien in het Colosseum in Rome, van oktober 2024 tot maart 2025, en trok een recordaantal van zes miljoen bezoekers.
- Türkiye opent van februari tot juli 2026 de tentoonstelling “Built Community: Göbeklitepe, Taş Tepeler, and Life 12,000 Years Ago” in de James-Simon Gallery in Berlijn.
- Er zijn ook gesprekken gaande met relevante instellingen om tentoonstellingen met als thema Göbeklitepe/Taş Tepeler te organiseren in de historische Guildhall Art Gallery in Londen in 2026 en het Tokyo National Museum in Japan in 2027.
Over Türkiye
Gelegen in het Middellandse Zeegebied en met de beroemde Bosporus als verbinding tussen het Aziatische en Europese continent, is Türkiye een unieke bestemming en een hub voor culturele interactie. Voeg daarbij de verschillende klimaten, de natuur en de gastronomie die is beïnvloed door de diversiteit van vele beschavingen door de eeuwen heen. Gelegen op het kruispunt van culturen, heeft Türkiye een kenmerkende kunst- en modecultuur, een synthese tussen tradities en modernisme. De zeer dynamische shopping- en entertainmentgelegenheden trekken bezoekers van overal ter wereld.
Over Türkiye Tourism Promotion and Development Agency (TGA)
TGA draagt zorg voor de promotie van Türkiye als bestemming en toonaangevend merk op de (inter)nationale toeristische markt. De focus ligt daarbij op het ontdekken, ontwikkelen en promoten van het materieel en immaterieel erfgoed van Türkiye. TGA is verantwoordelijk voor de uitvoering van alle marketing- en communicatieactiviteiten ter ondersteuning van de overkoepelende toeristische doelstellingen van Türkiye.
Het doel is het verhogen van de investeringen in toerisme in de nationale economie en het verhogen van de kwaliteit van de dienstverlening met communicatie- en marketingactiviteiten op korte, middellange en op de lange termijn.
Reacties